Jak pozbyć się spółki z o.o.?

Zainspirowany wykreśleniem kolejnej likwidowanej spółki z KRS postanowiłem zebrać w jednym miejscu metody na pozbycie się spółki. Dość często spotykam się bowiem z zaskoczeniem po stronie właścicieli spółek, jak opowiadam im o procesie likwidacji. W przeciwieństwie do rejestracji spółek, która obecnie zajmuje zazwyczaj do 2 dni, likwidacja spółki to czas liczony w miesiącach. Na likwidację czystej spółki, w której się nic nie działo, trzeba zarezerwować sobie przynajmniej 9 miesięcy. Nie wchodząc w ocenę obowiązującego prawa w tym zakresie (które ewidentnie potrzebuje reformy), trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają alternatywnych sposobów na pozbycie się spółek.

Likwidacja na podstawie k.s.h.

Likwidacja jest podstawowym sposobem zakończenia działalności spółki. Proces ten jest bardzo sformalizowany i wiąże się z niemałymi kosztami. Prowadzi jednak do zakończenia bytu prawnego oraz trwałego wykreślenia spółki z KRS. O procesie likwidacji spółki pisałem odrębny artykuł: Likwidacja spółki z o.o.

Przeprowadzając likwidację mamy też pewność, że po spółce nie pozostaną żadne niespłacone zobowiązania. Np. zaciągnięte przez poprzednie zarządy. Potencjalni wierzyciele mają przewidzianą w tym procesie drogę zgłaszania swoich roszczeń i jeśli jej nie wykorzystają do momentu podziału majątku między wspólników, to nie będą już mieli możliwości zaspokojenia. Aby skorzystać z tej drogi, spółka musi być jednak w pełni wypłacalna. Dla niewypłacalnych spółek przewidziane zostały inne ścieżki w postaci upadłości bądź restrukturyzacji.

Likwidacja może być też najlepszą drogą dla inwestorów spółki tj. wspólników, którzy wnieśli do spółki pieniądze, ale nie zarządzają spółką. Likwidacja daje im możliwość odzyskania tego, co jeszcze pozostało w spółce.

Sprzedaż spółki

Najczęściej wybieraną alternatywą dla likwidacji spółki jest próba jej sprzedaży. W praktyce wygląda to tak, że pustą spółkę taniej i szybciej jest założyć niż kupić od kogoś. Jeśli zatem twoja spółka nie posiada jakiejś cenionej właściwości, to nie masz co liczyć na jej sprzedaż.

Tym, co podnosi wartość spółki może być:

• posiadana koncesja / licencja / zezwolenie,
• pozytywna historia kredytowa,
• wysokie obroty,
• strata podatkowa (obecnie przepisy podatkowe praktycznie wyłączyły możliwość skorzystania ze straty po sprzedaży spółki),
• historia związana z przetargami.

Aby sprzedać spółkę, musisz mieć porządek w dokumentacji oraz poskładane sprawozdania finansowe. Sama transakcja technicznie jest dość prosta. Wystarczy umowa sprzedaży udziałów i odpowiednie uchwały zmieniające zarząd. W praktyce jednak strony transakcji (zwłaszcza kupujący) chcąc się zabezpieczyć, podejmują liczne kroki mające na celu obniżenie ich ryzyka związanego z transakcją, co wydłuża cały proces. Mowa o badaniu dokumentacji spółki oraz konstruowaniu bardziej rozbudowanej umowy sprzedaży udziałów. Jako sprzedający powinieneś dopilnować w szczególności zmiany zarządu i wpisania zmian do KRS. Kilka dodatkowych rad zamieściłem w artykule Jak sprzedać spółkę?

Nie zalecam tego rozwiązania jako sposób na pozbycie się spółki z długami. Przenosząc udziały na inną osobę, nie zwalniasz się z odpowiedzialności z art. 299 k.s.h. i dalej możesz osobiście odpowiadać za jej zobowiązania, jakie powstały, kiedy byłeś członkiem zarządu.

Wykreślenie spółki bez likwidacji

Mało kto o tym wie, ale jest taka możliwość, aby sąd wykreślił spółkę z rejestru bez przeprowadzania likwidacji. Nie jest to standardowa ścieżka i wymaga inicjatywy sądu. Można jednak tą drogą doprowadzić do wykreślenia spółki z KRS w sytuacji, w której spółka nie prowadzi działalności oraz nie posiada majątku.

Spółka może być wykreślona z rejestru bez przeprowadzania likwidacji, jeśli sąd stwierdzi, że spółka nie spełnia wymagań nałożonych prawem. Przykładowo nie składa sprawozdań finansowych, nie posiada zarządu, czy adresu siedziby. Próbując pójść tą ścieżką, trzeba to zrobić mądrze, aby nie narazić się na odpowiedzialność karną za nie składanie sprawozdań, czy też na grzywny nakładane przez sąd rejestrowy. Obecnie grzywny nakładane są również na wspólników, którzy nie powołują w spółce zarządu. Moje zdanie na ten temat jest tu: Odpowiedzialność wspólnika za powołanie zarządu

Nie jest to też ścieżka dla zadłużonych spółek (ewentualnie jako następstwo odrzuconego wniosku o upadłość) i nie chroni przed odpowiedzialnością członków zarządu. Pozwala jednak uniknąć kosztów związanych z likwidacją spółki.

Jak pozbyć się zadłużonej spółki?

Powyższe metody nie są zalecane w sytuacji, gdy spółka nie jest w stanie spłacić wszystkich swoich zobowiązań. Jeśli spółka jest niewypłacalna bądź zagrożona niewypłacalnością to powinna złożyć wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego, bądź restrukturyzacyjnego. Jeśli jednak nie ma szans na kontynuowanie działalności spółki, pozostaje ogłoszenie upadłości.

Ogłoszenie upadłości spółki dokonane w odpowiednim terminie pozwala na uchronienie się przed odpowiedzialnością osobistą członków zarządu. Liczy się zatem czas złożenia wniosku. Więcej na ten temat w artykule Niewypłacalność przedsiębiorcy. Aby postępowanie upadłościowe zostało otwarte, spółka musi dysponować płynnymi środkami na pokrycie kosztów postępowania i chociaż w części na zaspokojenie wierzycieli. Oznacza to, że spółka, której sytuacja nie jest zbyt skomplikowana, musi dysponować środkami w wysokości co najmniej 35.000 złotych. Koszty te będą wyższe, jeśli syndyk będzie musiał np. wszczynać dodatkowe postępowania w celu ściągnięcia wierzytelności spółki.

Pre-pack

Jeśli spółka nie ma płynnych środków na zaspokojenie kosztów postępowania, ale ma jakiś majątek np. nieruchomość, to może skorzystać z procedury przygotowanej likwidacji (tzw. pre-pack). Przygotowana likwidacja polega na tym, że dłużnik wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości składa wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży swojego majątku lub nawet całego przedsiębiorstwa. Wskazuje przy tym proponowanego przez siebie nabywcę. Procedura ta pozwala z jednej strony znacznie ograniczyć koszty postępowania upadłościowego, a z drugiej zapewnić środki na przeprowadzenie postępowania.

Brak środków na upadłość

Jeśli spółka nie posiada majątku i jest niewypłacalna, to jest w najgorszej sytuacji. Zarząd powinien złożyć wniosek o upadłość, który zostanie przez sąd oddalony ze względu na brak środków na przeprowadzenie postępowania. W efekcie tego spółka będzie mogła być wykreślona z rejestru. To, czy członek zarządu będzie odpowiadał za zobowiązania spółki będzie zależało ot tego, czy będzie w stanie wykazać, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie był spóźniony.

Podsumowanie

Jak widać, problem z pozbywaniem się spółek jest dość złożony i wybór drogi zależy od sytuacji, w jakiej jest spółka. Niektóre sposoby generują bardzo wysokie koszty (upadłość), inne pozwalają wręcz zarobić na spółce (sprzedaż). Bardzo różny jest też czas potrzebny na przeprowadzenie operacji.

Powyżej podane metody nie wyczerpują w pełni tematu pozbywania się spółki. Spółka może być wykreślona z KRS również w przypadku przekształcenia, połączenia z inną spółką, czy przeniesienia jej za granicę. Są to jednak na tyle specyficzne sytuacje, że nie opisywałem ich w tym artykule.

Temat pozbywania się spółki został szerzej omówiony w bezpłatnym ebooku: Jak pozbyć się spółki z o.o.?

Jeśli masz spółkę, która jest dla ciebie zbędnym balastem i już jej nie potrzebujesz, mogę pomóc ci dobrać odpowiednią ścieżkę.