Koniec pełnienia funkcji przez członka zarządu

Członkowie zarządu są zazwyczaj powoływani na czas kadencji. Długość kadencji oraz dokładny moment wygaśnięcia mandatu określa zazwyczaj umowa bądź statut spółki. W spółce z o.o. jest możliwość dowolnego określenia długości kadencji, a nawet wyłączenia kadencyjności i powołania zarządu na czas nieokreślony. W spółce akcyjnej wprowadzono maksymalną długość kadencji w wymiarze pięciu lat.

Mandat członka zarządu w szczególnych okolicznościach może jednak wygasnąć również wcześniej. Do takich okoliczności należą:

• śmierć członka zarządu,
• rezygnacja członka zarządu,
• odwołanie przez uprawniony organ spółki,
• utrata prawa pełnienia funkcji członka zarządu np. na skutek skazania prawomocnym wyrokiem za niektóre przestępstwa czy orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.

Rezygnacja członka zarządu

Wiele wątpliwości budziło jednak to, komu członek zarządu ma złożyć rezygnację. Rezygnacja bowiem powinna zostać złożona spółce, a ta działa poprzez swój zarząd. W przypadku zarządu wieloosobowego członek zarządu może złożyć rezygnację innemu członkowi zarządu. Brak było jednak regulacji co do tego, komu ma złożyć rezygnację członek zarządu, jeśli zarząd jest jednoosobowy. Koncepcje były przeróżne włącznie z tak absurdalnymi pomysłami, jak składanie rezygnacji samemu sobie. Problemem było również określenie, kto może złożyć wniosek w KRS o wykreślenie takiego członka zarządu z rejestru przedsiębiorców.

Zmiana przepisów od 1 marca 2019 r.

Ustawodawca postanowił pochylić się nad tym problemem i wprowadził nowe regulacje dotyczące składania rezygnacji przez jedynego członka zarządu. Nowe przepisy obowiązują od 1 marca 2019 roku.

Ustawodawca zdecydował, że rezygnacja członka zarządu, w wyniku której żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, powinna zostać złożona wspólnikom. Członek zarządu jest zobowiązany jednocześnie zwołać zgromadzenie wspólników, aby wspólnicy mieli możliwość powołania nowego zarządu. Rezygnacja członka zarządu powinna być zawarta w zaproszeniu na zgromadzenie wspólników.

Niezależnie od uzupełnienia lub nieuzupełnienia składu zarządu przez zgromadzenie wspólników mandat członka zarządu wygasa z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.

Rezygnacja ostatniego członka zarządu w spółce akcyjnej

W spółce akcyjnej dodano analogiczne regulacje. W pierwszej kolejności, w razie braku innych członków zarządu, rezygnacja powinna być złożona radzie nadzorczej. Dopiero w razie braku obsadzenia rady nadzorczej rezygnacja powinna zostać złożona akcjonariuszom wraz ze zwołaniem walnego zgromadzenia. Oświadczenie o rezygnacji członka zarządu powinno zostać zawarte w ogłoszeniu o zwołaniu walnego zgromadzenia. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano walne zgromadzenie.

Zgłoszenie zmian do KRS

Nowe przepisy umożliwiają członkowi zarządu złożenie w sądzie wniosku o wykreślenie swoich danych. Był to dość duży problem, że członkowie zarządu, którzy zrezygnowali ze swojej funkcji, widnieli nawet latami w rejestrze mimo złożenia rezygnacji. Wynikało to z faktu, że po wygaśnięciu mandatu członek zarządu nie ma prawa reprezentacji spółki i składania wniosków o zmianę danych w rejestrze przedsiębiorców. Wprowadzenie zasady, że rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników (walne zgromadzenie), pozwala takiemu członkowi zarządu na złożenie w tym dniu stosownego wniosku do sądu rejestrowego o wykreślenie swoich danych. Może tego dokonać zwłaszcza w sytuacji, gdy wspólnicy nie powołają nowego zarządu. Wniosek powinien być jednak złożony w dniu, na który zostało zwołane zgromadzenie wspólników, gdyż kolejnego dnia mandat członka zarządu wygasa.

Gdy termin ten minie byłemu członkowi zarządu pozostaje tylko nieformalne zawnioskowanie do sądu o wykreślenie z urzędu przez sąd rejestrowy nieaktualnych danych w rejestrze. Sąd może dokonać takiego wykreślenia jednak tylko w wyjątkowych sytuacjach.

Odmienne uregulowanie w umowie spółki bądź statucie

Wskazana powyżej nowa procedura może zostać zmieniona w umowie lub statucie spółki. Zapisy umowy spółki nie powinny jednak prowadzić do uniemożliwienia złożenia rezygnacji przez ostatniego członka zarządu. Wydaje się, że możliwe jest natomiast uregulowanie tej kwestii w taki sposób, aby członek zarządu mógł złożyć rezygnację członkowi rady nadzorczej w spółce z o.o., wysłać rezygnację na adres spółki lub złożyć ją bezpośrednio na zgromadzeniu wspólników.

Jakie są granice możliwości uregulowania tej kwestii w umowie spółki? Tego nie wiadomo. Kwestia będzie pewnie budzić kolejne kontrowersje. Całą zmianę oceniam jednak pozytywnie. Z pewnością daje jasne zasady, które musza być spełnione aby doszło do skutecznej rezygnacji z pełnienia funkcji w zarządzie.