Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika

Udziały w spółce osobowej

W spółkach jawnych, partnerskich i komandytowych nie ma jako takich udziałów ani akcji znanych ze spółek kapitałowych. W spółkach osobowych bardziej liczą się osobiste więzi między wspólnikami związane ze wzajemnym zaufaniem. Wspólnicy co do zasady uczestniczą w spółce na równych warunkach. Umowa spółki może jednak określać pewne odstępstwa, przyznając poszczególnym wspólnikom dodatkowe uprawnienia lub nakładając obowiązki. Przykładowo umowa spółki może różnicować status wspólników pod kątem wysokości wkładu czy udziału w zysku. Ponadto w spółce komandytowej powinien być określony status wspólnika, czyli czy jest on komplementariuszem, czy też komandytariuszem. Pod tymi określeniami kryją się pewne szczególne obowiązki czy uprawnienia wspólnika. Czasami tego typu ogół praw i obowiązków wspólnika potocznie nazywany jest „udziałem” w spółce osobowej.

Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika

Nie byłoby w tym jednak większych racji, gdyby nie fakt, że ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony na inną osobę. Można go zatem sprzedać lub darować innej osobie, która wstąpi w miejsce obecnego wspólnika. Taka możliwość powoduje pewne podobieństwo do obrotu udziałami w spółce z o.o. Jednakże należy zwrócić uwagę, że w spółkach kapitałowych rola wspólnika jest oddzielna od funkcji zarządczej. W związku z tym zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika jest dalej idące niż zbycie udziału w spółce z o.o., gdzie przeniesienie własności udziałów na inną osobę nie powoduje automatycznej zmiany składu osób uprawnionych do reprezentacji spółki.

Ograniczenia

Możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków musi być przewidziana w umowie spółki. W przeciwnym wypadku wspólnik nie może zbyć swojego „udziału” w spółce. Należy też pamiętać, że nawet gdy umowa spółki przewiduje taką możliwość to i tak wspólnik chcący zbyć ogół praw i obowiązków musi uprzednio uzyskać pisemną zgodę wszystkich pozostałych wspólników. Wspólnicy mogą jednak ustalić w umowie spółki, że taka zgoda nie będzie wymagana lub ustalić inne warunki konieczne do spełnienia.

Dodatkowo w przypadku komandytariusza w spółce komandytowej, któremu zostało przyznane prawo do reprezentacji spółki, prawo to nie przechodzi na nabywcę.

Jedynie całość

Ogół praw i obowiązków wspólnika może być przeniesiony jedynie w całości. Nie można zatem zbyć części praw lub obowiązków. Dotyczy to zarówno tzw. podziału poziomego jak i pionowego. Podział poziomy miałby polegać na zbyciu niektórych z posiadanych praw lub obowiązków. Przykładowo prawa do całości przysługującego udziału w zysku, obowiązku świadczenia pracy na rzecz spółki, odpowiedzialność za zobowiązania spółki czy prawa do wniesionego wkładu. Podział pionowy miałby z kolei polegać na proporcjonalnym podziale wszystkich posiadanych praw i obowiązków wspólnika, a zatem podzielenie udziału w zysku, prawa do wniesionego wkładu, czy obowiązku spełniania świadczeń określonych w umowie spółki.

Odpowiedzialność

W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę wspólnik przystępujący do spółki odpowiada solidarnie ze wspólnikiem występującym ze spółki, za jego zobowiązania związane z uczestnictwem w spółce oraz zobowiązania tej spółki.

Nabywca ogółu praw i obowiązków wspólnika powinien zatem upewnić się, czy zbywca dopełnił wszelkich obowiązków wobec spółki, chociażby pod kątem konieczności wniesienia wkładu czy spełnienia świadczeń określonych w umowie spółki. Powinien też zapoznać się ze stanem finansów spółki, do której wstępuje i zapoznać się z jej zobowiązaniami wobec osób trzecich.

Zgłoszenie nowego wspólnika

Zmianę wspólnika należy zgłosić w rejestrze przedsiębiorców KRS. Do przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika dochodzi jednak z chwilą podpisania umowy, a nie z chwilą wpisu do rejestru. Jest to zatem jedynie wpis o charakterze deklaratoryjnym, a nie konstytutywnym. Do przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika nie jest co do zasady wymagana zmiana umowy spółki.

Jeśli potrzebujesz pomocy przy zmianie składu wspólników w spółce, to zapraszam do kontaktu.